Strategisch spoor A: Verbeteren verkeersveiligheid

Verkeersveiligheid is een erg belangrijk thema voor de gemeente Oirschot en is een voorwaarde voor een veilige leefomgeving, zoals ook staat beschreven in de gemeentelijke visie Sociale Leefomgeving. Elk ongeval is er één te veel, maar de aanwezigheid van ongevallen bepaald niet per definitie het risico op verkeersongevallen in de gemeente. Voor ongevallen geldt immers: hoe meer verkeer, hoe groter de kans dat er ongevallen plaatsvinden. Dat verklaart ook het grote aantal ongevallen op het relatief kleine wegaandeel Rijks- en provinciale wegen. Daarom kijken we naar het bredere mobiliteitssysteem om het verkeersveiligheidsrisico inzichtelijk te maken. Een illustratief voorbeeld staat weergegeven in onderstaand kader.

Om de risico’s in het verkeerssysteem van de gemeente te bepalen is een risicoanalyse uitgevoerd conform het Strategisch Plan Verkeersveiligheid (zie bijlage A1). Aansluitend op het landelijke en regionale beleid streeft de gemeente ook naar NUL verkeersslachtoffers in 2050 door risico gestuurd aan de slag te gaan met verkeersveiligheid.

Uit de risicoanalyse van de gemeente is naar voren gekomen dat de 50 en 60 km/uur wegen de meest risicovolle wegcategorieën zijn en dat fietsers, ouderen verkeersdeelnemers en 16-17-jarige op de snor- en bromfiets de grootste risicogroepen vormen. Daarnaast zijn er vier gedragsthema’s gesignaleerd: rijden onder invloed, snelheid in het verkeer, afleiding in het verkeer en verkeersovertreders prioritaire aandachtspunten. Op deze risicothema’s zet de gemeente extra aandacht.

Daarnaast gebeuren er veel ongevallen op de Provinciale- en Rijkswegen die door de gemeente lopen. Deze worden niet opgepakt binnen dit mobiliteitsplan omdat deze niet binnen het beheersgebied van de gemeente vallen.

Figuur 7: Eenduidige weginrichting met de Essentiele herkenbaarheidskenmerken

Om de verkeerssituatie voor elke weggebruiker zo eenduidig mogelijk te maken streeft de gemeente ernaar wegen zo goed mogelijk in te richten conform de vigerende Duurzaam Veilig richtlijnen van het CROW en de richtlijn Essentiele herkenbaarheidskenmerken voor het wegontwerp zoveel mogelijk door te voeren binnen de gemeentelijke en ruimtelijke kaders. Daarmee creëren we in de basis veilige en eenduidige wegen en fietspaden waarbij vorm, functie en gebruik van de weg op elkaar zijn afgestemd. Hierdoor verbeteren we de herkenbaarheid van de infrastructuur en daarmee het verwachtingspatroon voor de weggebruiker zodat het gedrag hierop kan worden aangepast. Vanuit de verschillende vertrekpunten worden er voor het mobiliteitsplan de volgende drie uitgangspunten gehanteerd:

Bij het inrichten van de wegen stelt Oirschot het behoud van het beschermd dorpsgezicht, het ensembles van monumenten, historische routes, (historisch) groen en de landschappelijke kwaliteiten voorop. Wanneer dit op gespannen voet staat met de essentiële herkenbaarheidskenmerken gaat het behoud van het beschermd dorpsgezicht voor. Dit aansluitend op de netwerkkaart zoals die in volgend hoofdstuk is opgenomen.
Bij het inrichten van wegen en kruispunten is de gewenste inrichting conform de Duurzaam Veilig richtlijnen het uitgangspunt, maar deze kan sober en doelmatig worden ingericht. Maatregelen worden voornamelijk toegespitst daar waar conflicten zijn of wanneer dit op basis van verkeerskundig onderzoek noodzakelijk is. Eenduidigheid is hierbij het uitgangspunt.
Bij het inrichtingen van wegen en kruispunten in specifieke omstandigheden (ruimtelijke beperkingen, respecteren historische situaties, grondposities, samenstelling verkeer, hoge verkeersintensiteiten, etc.) zijn uitzonderingen denkbaar. In geval van dergelijk maatwerk worden de basisprincipes van Duurzaam Veilig zo veel als mogelijk benaderd.

Landelijk wordt er gesproken om 30 km/uur als uitgangspunt binnen de bebouwde kom te hanteren. Ook binnen de gemeente Oirschot zijn er partijen die hiervoor pleiten. De gemeente volgt deze ontwikkeling met grote belangstelling en is welwillend dit ook binnen Oirschot te realiseren. Een veilig snelheidslimiet van 30 km/u biedt namelijk kansen om de door het gemotoriseerde verkeer veroorzaakte overlast op de binnen de bebouwde komen gelegen gebiedsontsluitingswegen (GOW’s) te verminderen. Wanneer de landelijke wet- en regelgeving hiervoor daadwerkelijk is aangepast zal de gemeente een analyse laten uitvoeren naar de impact en het effect hiervan. Hierbij zullen we een afweging maken tussen enerzijds de effecten op de bereikbaarheid (doorstroming en verkeersafwikkeling) en anderzijds de effecten voor de leefbaarheid, geluidsniveau, luchtkwaliteit en de verkeersveiligheid. In de netwerkkaart voor het autoverkeer zijn een aantal GOW50 km/uur wegen opgenomen die mogelijk getransformeerd kunnen worden naar GOW30 binnen de bebouwde kom.

Door het ondersteunen van educatieve- en voorlichtingsactiviteiten levert de gemeente, naast infrastructurele maatregelen, een belangrijke bijdrage aan de verkeersveiligheid. De gemeente Oirschot blijft dit stimuleren door het faciliteren van verkeerseducatie en -voorlichting op scholen. Voor campagnes en maatregelen wordt aansluiting gezocht bij Veilig Verkeer Nederland (VVN), de Metropoolregio Eindhoven en de provincie Noord-Brabant (met o.a. het Brabants Verkeersveiligheidslabel (BVL), gericht op het basisonderwijs en Totally Traffic, gericht op het voortgezet onderwijs).

Zoals hierboven ook benoemd is de fietser een belangrijk thema binnen Oirschot en zet de gemeente er vol op in om de verkeersveiligheid van de fietser te verbeteren. Een aandachtpunt hierbij is de drukte op de fietspaden. Fietspaden worden door steeds meer verschillende type ‘fiets’ gebruikt, die allemaal verschillende snelheden hebben. Dit zal worden meegenomen bij de reconstructie van wegen waarbij bredere fietspaden worden aangelegd maar ook in de educatieve- en voorlichtingsactiviteiten. Hierbij hebben we ook specifiek aandacht voor de zichtbaarheid van de fietser.

Verder kent Oirschot een toenemend aantal ouderen, die een risicocategorie vormen binnen het SPV. Vanuit die optiek is het ook zinvol om het aanbod educatiepakketten voor ouderen te stimuleren. Op die manier stimuleren we ouderen inwoners om langer mobiel te blijven en daarmee actief deel te nemen aan de maatschappij. Ook wordt bij de inrichting van de infrastructuur aandacht besteed aan de toegankelijkheid voor oudere inwoners, aansluitend op het beleidskader ‘Geschikt wonen voor ouderen’. Voor campagnes en trainingen wordt ook aansluiting gezocht bij VVN, de Metropoolregio Eindhoven en de provincie Noord-Brabant. Daarnaast wordt er vanuit OTO in samenwerking met rijscholen in Oirschot een jaarlijkse OTO verkeersquiz gehouden om deelnemers kennis en inzicht van het verkeer bij te brengen.

Naast de veilige snelheidslimieten en educatieprogramma’s is ook de verkeersveiligheid rondom schoolomgevingen een aandachtspunt waar de gemeente op in gaat zetten. De gemeente vindt dit ook een van de prioriteiten met betrekking tot verkeersveiligheid omdat dit locaties zijn waar veel kwetsbare groepen samenkomen en waarbij het cruciaal is dat deze verkeersveilig zijn ingericht. De gemeente zal daarom een onderzoek uitvoeren naar de inrichting van schoolomgevingen en waar nodig hierbij verkeersveiligheidsknelpunten aanpakken.

Als laatste is handhaving ook een belangrijk onderdeel van het borgen van de verkeersveiligheid binnen de gemeente. Landelijk vindt er een pilot plaats in 6 gemeenten om de handhavingsbevoegdheden van de buitengewone opsporingsambtenaren (boa' s) uit te breiden. Wanneer dit landelijk wordt ingevoerd wordt dit ook meegenomen in de jaarlijkse prioritering van het uitvoeringsprogramma van de boa’s in Oirschot. Handhaving is een taak die integraal binnen de gemeente is belegd. Wanneer de handhaving op verkeersveiligheid wordt geïntensiveerd kan dit ten koste gaan van de handhaving op een ander thema. De gemeente gaat daarom verkennen om de handhaving voor verkeersveiligheid verder uit te breiden. Dit wordt integraal bekeken binnen het Integraal Veiligheidsplan van de gemeente Oirschot. Handhaving gaat uiteraard gepaard met goede communicatie en informatievoorzieningen om ongewenst gedrag zoveel mogelijk te voorkomen.